ولایت سمنگان یکی دیگر از ولایات کهن و پر آوازه ی افغانستان است. این ولایت خوش آب و هوا که در شمال افغانستان واقع شده، هر ساله میزبان میهمانان جشن گل سرخ می باشد. باستان شناسان می گویند کوه های سمنگان محل زندگی انسان های عصر حجر بوده اند. در دوران قبل و بعد از اسلام نیز سمنگان یکی از مراکز فرهنگی مهم افغانستان به شمار می آید.
این مکان تاریخی، مهم ترین دلیل شهرت جهانی سمنگان است. این تخت عظیم سنگی با قدمت حدود ۳۵۰۰سال، یکی از مهم ترین بناهای به جا مانده از دوره ی بوداییان می باشد. محیط توپ رستم حدود ۸۵متر است و در اطراف آن غار ها و اتاق های متعددی وجود دارد. بوداییان از این اتاق ها به عنوان معبد یا بت خانه استفاده می کردند. آنها بت های خود را در این مکان نگه داشته و به عبادت آنها می پرداختند. این تخت همچنین دارای حفره هایی برای نگه داری و مخفی نمودن اشیای گران بها و مسکوکات آن زمان بوده است. هنر هیکل تراشی و مجسمه سازی نیز در این دوره بسیار مرسوم بوده و رونق داشته است. نشانه های این هنر بر روی دیوارها به وضوح قابل مشاهده می باشد.
امروزه غار ها و اتاق ها تا ۱۵درصد تخریب شده اند. خود تخت یا توپ رستم نیز به بازسازی احتیاج دارد. در اطراف این بنا علاوه بر اتاق ها و غار های آن، معادنی هم وجود دارد. حوضچه هایی نیز دور تا دور تخت رستم ساخته شده بوده، تا این بنا را از حملات دشمنان حفظ کند. این حوضچه ها که اکنون خشک شده اند، همچنان در اطراف تخت رستم وجود دارند.
تخت رستم با چنان ابهتی در دل ایبک، مرکز سمنگان نشسته که گویی رستم آن را بنا نموده تا جاودانه باشد. شکوه و جلال این توپ یا تخت عظیم سنگی با گذشت سالیان دراز، هنوز هم دیدنی ست. بی شک هر بیننده ای با دیدن این بنا می تواند به هنر و قدرت مردمان آن عصر پی ببرد.
مردم افغانستان معتقدند تخت رستم به دست رستم ساخته شده و زرتشت ده سال روی آن زندگی کرده است. طبق باور مردم، رستم قهرمان شاهنامه این تخت را برای خود ساخت. تهمینه دختر شاه سمنگان نیز اتاق های اطراف آن را بنا کرد. سپس آن ها مراسم عروسی خود را در این مکان برگزار کردند. عده ای می گویند که رستم فرمان های خود را نیز بر روی این سنگ یا توپ صادر می نموده است/
منبع: www.atis.af